1. Hoe maakt de docent het onderwijs en daarmee de wereld duurzamer?
Joanne Boonstra, docent bij de Hanze hogeschool, heeft zich de afgelopen jaren intensief ingezet voor de verduurzaming van onderwijs. Een hoogtepunt was de transformatie van het curriculum van de opleiding Vastgoedkunde aan de Hanzehogeschool. Vanuit de Sustainable Development Goals (SDG’s) is het curriculum volledig vernieuwd, wat resulteerde in een keurmerk Duurzaamheid. Daarmee is Vastgoedkunde de enige opleiding binnen de Hanzehogeschool met dit keurmerk. Na jarenlang bouwen aan deze verankering heeft Joanne het traject succesvol overgedragen aan het team. De door haar opgedane expertise is gedeeld met andere opleidingen, zoals Facility Management en International Business, die eveneens werken aan de integratie van SDG’s in hun curricula. Ook buiten de Hanzehogeschool heeft Joanne bijgedragen, bijvoorbeeld door het promoten van het Green Ambassador Programma van de Hanze, dat inmiddels door Saxion en Windesheim is overgenomen. Daarnaast speelt Joanne een actieve rol binnen de SDG-coalitie voor hoger onderwijs, waar zij werkt aan de landelijke verduurzaming van curricula. Vanuit deze coalitie heeft ze samen met collega’s van andere hogescholen een docenttraining ontwikkeld om docenten te helpen met het integreren van SDG’s en systeemverandering in het hbo onderwijs. Binnen het Groene Netwerk van de hogeschool pleit Joanne voor meer actie op het gebied van verduurzaming door gesprekken te voeren, kansen te signaleren en de urgentie te benadrukken. Dat heeft geresulteerd in de start van een hogeschool brede SDG HUB sinds januari dit jaar. Op deze manier streeft Joanne ernaar duurzaamheid niet alleen binnen opleidingen, maar ook in de omgeving en de bredere organisatiecultuur te verankeren, zodat onderwijsinstellingen en hun gemeenschappen een positieve impact kunnen maken op de toekomst.
2. Hoe betrekt de docent leerlingen en studenten actief bij duurzaam onderwijs?
Binnen het onderwijs gaat Joanne waar mogelijk het gesprek aan met studenten over de Sustainable Development Goals, systeemdenken en persoonlijke visies van de studenten hierop. Soms is dat bij een opleiding waar al veel met dit thema gedaan wordt, soms is dat ook nog niet het geval en gaat het echt om introductielessen. Joanne moedigt gesprekken met studenten aan om door te gaan tot actie. Studenten hebben hierin zelf veel keuzevrijheid, bijvoorbeeld in het Green Ambassador Programma. Soms is het ook meer gestuurd, zoals tijdens de “Week van de Nieuwe Economie” die wordt georganiseerd met drie verschillende opleidingen (Vastgoedkunde, Bedrijfskunde en HRM). Het is vooral mooi om studenten te ondersteunen hun idealen waar te maken op het gebied van duurzaamheid. Dat moedigt Joanne van harte aan! Daarnaast is ze sinds januari dit jaar gestart met het opzetten van een SDG HUB waar veel ruimte komt voor studentinitiatieven. Naast studenten vind ze het ook belangrijk om collega’s mee te nemen. Verbinding op dit thema is enorm belangrijk. Joanne heeft diverse projecten uitgevoerd, zoals de verbinding tussen medewerkers binnen het Groene Netwerk van docenten en het netwerk van Green Ambassador studenten. Maar ook de verbinding met andere onderwijsinstellingen en organisaties die zich hard maken voor dit thema in het onderwijs is belangrijk.
3. Hoe helpt de docent leerlingen en studenten om zelf duurzame keuzes te maken en actie te ondernemen (handelingsperspectief)?
Binnen het onderwijs start Joanne vaak met bewustwording over duurzaamheid, bijvoorbeeld door het berekenen van een eigen ecologische voetafdruk. Maar ook het herkennen en overzien van het systeem, en de samenhang tussen de SDG’s, is erg belangrijk. Het gesprek met een studentengroep kan soms spannen zijn door de verschillende meningen, maar is altijd waardevol voor alle deelnemers! Studenten worden aangemoedigd om na te denken over waar ze heen willen en hun rol als duurzame veranderaars. Hierbij worden duurzame thema's uitgebreid besproken, passend bij het vakgebied van de student. Binnen de landelijke HBO SDG Nederland lessen wordt ernaar gestreefd om thema's bespreekbaar te maken binnen het hbo-onderwijs en hierover met studenten in gesprek te gaan. aarnaast maken de werkzaamheden van Joanne vanuit de innovatiewerkplaats het mogelijk om écht tot die actie over te gaan. Vanuit de innovatiewerkplaats Campus Design werkt Joanne, samen met de facilitaire afdeling van de Hanze, aan directe impact op thema’s zoals campusvergroening, afvalverbruik en vermindering van uitstoot. In de leergang voor docenten werkt Joanne samen met docenten aan thema's rondom duurzame ontwikkeling en de integratie hiervan in het onderwijs.
4. Hoe inspireert de docent anderen binnen én buiten de school om actief mee te doen aan de verduurzaming van het onderwijs?
Door het bouwen van community’s én het echt doen (actie!). Dit doe ik binnen de Hanze door het activeren van ambassadeurs binnen de gehele hogeschool. En met veel punitiviteit! Want dat is belangrijk. Het moet ook leuk blijven. Maar, we moeten wel wat gaan doen. Dat doe ik dus ook, het liefst samen met anderen. Hoe? De juiste mensen samenbrengen, activeren, en vervolgens de projectgroep of community bestendigen. Zodat er aandacht is voor wat mensen doen die met dit thema bezig zijn. Want dat is zo belangrijk in deze tijd. Ook buiten de hogeschool ben ik actief betrokken bij community’s met collega’s bij andere hogescholen en werken we samen met SDG Nederland en Leren voor Morgen om de transitie in het onderwijs (en daarbuiten) verder te versnellen. Ook opnieuw zoveel mogelijk vanuit punitiviteit en de actie modus. En het liefste alles open-source: ik hou van delen! Waarom zouden we onze goede voorbeelden niet delen zodat anderen ze kunnen gebruiken? Dat doen we bijvoorbeeld door de HBO SDG les vanuit SDG Nederland waar Joanne aan mee heeft gewerkt. Die is gewoon gratis door iedereen te bekijken en te gebruiken, inclusief handleiding en instructievideo. Vanuit het lectoraat Facility Management is Joanne bezig met het vergroenen van de campus binnen de innovatiewerkplaats Campus Design. Op een rebelse maar onderbouwde manier, met behulp van onderzoek, worden pilotsgewijs projecten aangepakt om de campus te vergroenen. Dit gebeurt samen met studenten en werkveldpartners.
5. Met wie werkt de docent buiten de school samen?
Buiten de eigen onderwijsinstelling werkt Joanne voornamelijk samen met andere hogescholen (NHL Stenden, Windesheim, Saxion, Avans, Hogeschool Rotterdam) binnen de SDG-coalitie om kennis te verbreden en om te voorkomen dat iedereen zelf het wiel opnieuw moet uitvinden. Naast de SDG-coalitie is er regelmatig contact over onderwerpen zoals het opzetten van de SDG-docententraining, inhoudelijke samenwerking met andere opleidingen in eigen vakgebied, onderzoek naar vergroening op de campus en het overnemen van het Green Ambassador Programma. De Week van de Nieuwe Economie is bijvoorbeeld ook door andere hogescholen overgenomen. Momenteel is er veel overleg over de beste ideeën voor het opzetten van een goed functionerende Green Office/SDG. Joanne geeft daarnaast regelmatig trainingen of workshops voor organisaties zoals Leren voor Morgen en SDG Nederland.
6. Vertel waarom je deze docent waardeert en hoe deze docent jou inspireert in het verduurzamen van het onderwijs.
Andre Tuil, docent Instituut voor Bedrijfskunde zegt het volgende over Joanne Boonstra: "Joanne heeft zich bij de opleiding Vastgoedkunde laten zien als een voorloper op het gebied van duurzaamheid. Zij was grotendeels verantwoordelijk voor het integreren en borgen van de Sustainable Development Goals (SDG’s) in het onderwijs. Daarbij wist ze het hele team op inspirerende wijze mee te nemen. Hoewel het initiatief bij Joanne lag, zorgde zij ervoor dat de implementatie van duurzaamheid en de SDG’s in het curriculum door het hele team gedragen werd. Joanne wist het team te enthousiasmeren door concrete voorbeelden te geven van de toegevoegde waarde van duurzaamheid binnen vastgoedontwikkeling. Daarnaast organiseerde zij bijeenkomsten waarin elk teamlid zijn of haar visie kon delen. Deze participatieve aanpak versterkte de betrokkenheid en het eigenaarschap binnen het team, waardoor duurzaamheid breed gedragen werd. Haar inspanningen resulteerden in een curriculum dat stevig is gebaseerd op de SDG’s en erkenning van externe partijen. Dankzij haar inzet werd de opleiding Vastgoedkunde officieel erkend als een duurzame hogeschoolopleiding. Het is de enige Vastgoedkundeopleiding in Nederland en de enige opleiding van de Hanze met deze speciale erkenning. Joanne heeft het Green Ambassador Program opgezet, waarmee studenten in verschillende fases kunnen toewerken naar de rol van groene ambassadeur. Dit programma wordt nu door de hele Hanzehogeschool overgenomen. Bovendien richtte zij een duurzaamheidscommissie op binnen Vastgoedkunde, bestaande uit vijf docent-onderzoekers die zich intern en extern bezighouden met de verduurzaming van de opleiding. Een mooi voorbeeld hiervan is “De Week van de Nieuwe Economie,” waarbij eerstejaars studenten HRM, Bedrijfskunde en Vastgoedkunde praktijkopdrachten uitvoeren rond SDG-gerelateerde vraagstukken van bedrijven in de regio Groningen. Joanne’s werk heeft niet alleen een blijvende impact op de opleiding, maar dient ook als inspirerend voorbeeld voor andere onderwijsinstellingen. Op haar initiatief is een werkgroep opgericht met de opleidingen HRM, Bedrijfskunde en Vastgoedkunde om de SDG’s breder binnen het instituut SIBK te borgen. Vastgoedkunde vervult hierin een voorbeeldrol, waarbij de door Joanne ontwikkelde werkwijze door andere opleidingen wordt overgenomen. Joanne heeft mij geïnspireerd om haar werk binnen de opleiding voort te zetten. Hierdoor hebben we een stap vooruit kunnen zetten binnen het SHE-kader en zijn we van drie naar vier sterren gegaan. Dankzij haar toewijding en initiatief is zij een groot voorbeeld van hoe we kunnen werken aan een toekomstbestendige wereld."