1. Typeer de docent in de duurzame impact die hij/zij/hen maakt.
Kyra Luijters is docent bij de opleiding Toegepaste Psychologie aan de Academie voor Sociale Studies van de Hanzehogeschool Groningen en geef les over groepsinterventies, werk & gezondheid en sociale psychologie. Zij is een gedreven docent die zich bezighoudt met het verduurzamen van ons onderwijs. Volgens Kyra is haar drijfveer om dit te bewerkstelligen “Voor mij was de aanleiding dat ik in ons team véél collega’s heb die ‘iets’ hebben met duurzaamheid, mij stimuleerden om duurzamer te doen, maar onderling van mening verschillen over wat duurzaamheid dan is/ omvat. Daarnaast had onze opleidingscommissie door een student laten onderzoeken hoe studenten aankeken tegen het keuzesemester duurzaamheid en hieruit bleek dat het thema duurzaamheid voor studenten in jaar 3 als een verrassing kwam en dat ze weinig beeld hebben bij wat ze ermee kunnen. Dat verklaart waarom de route (nog altijd) weinig gekozen wordt. Mijn drijfveer om daar wat mee te doen is dat ik ervan overtuigd ben dat studenten Toegepaste Psychologie een belangrijke bijdrage kunnen vervullen als verbinder, gedragsveranderaar en transitieversneller. Ik geloof dat daar baankansen liggen voor onze studenten, en ik geloof dat we studenten hiermee hoop en handelingsperspectief kunnen bieden. Ik wil dat doen in ons team, omdat ik er ook van overtuigd ben dat er veel draagvlak voor is het ook onze docenten hoop en handelingsperspectief zou kunnen bieden.” Collega Bas Scholtz zegt over Kyra “Kyra zou ik omschrijven als een Topper, die het collectieve belang voor het eigen belang laat gaan, verbindend optreedt (ook als ze in gesprek is met andersdenkenden), in haar leiderschap een abstracte missie goed kan vertalen naar praktische stappen en blijft denken in mogelijkheden en kansen."
2. Hoe betrekt de docent leerlingen/studenten in het samenstellen van duurzaamonderwijs?
Kyra heeft de werkgroep Ruim Baan voor Duurzaamheid opgericht waar docenten en studenten zitten die dit thema een warm hart toe dragen. In deze werkgroep, die een aantal keer per jaar bij elkaar komt en voorgezeten wordt door Kyra, worden ideeën en mogelijkheden verkent en uitgevoerd om het thema duurzaamheid verder onder de aandacht te brengen van zowel studenten als docenten. Door deze werkgroep wordt het thema verder de opleiding ingebracht en krijgt het echt een plek binnen de opleiding. M.b.v. het project probeert Kyra duurzaamheid méér structureel te vervlechten binnen alle leerlijnen van de opleiding, in elk geval Beïnvloeden van Gedrag, Professioneel Werken en Praktijkgericht Onderzoeken. Kyra geeft aan “Dit is work in progress. Maar wat al lukt is dat we kleinschalig in een online college aan eerstejaars studenten vertellen dát zij leren hoe ze kunnen verbinden in onze opleiding, door te linken aan de ‘verlies elkaar niet’ campagne van SIRE. Ook zijn het afgelopen jaar 6 werkveldpartners aangehaakt.om praktijkopdrachten te bieden aan onze studenten, zodat zij in aanraking komen met mensen die hun best doen om duurzamer te zijn (‘hoop’ en ‘handelingsperspectief’ voor studenten).” Volgens collega en tevens aanjager SDG’s en regievoering duurzaamheid bij de Hanzehogeschool, Joanne Boonstra “ Kyra stimuleert dat zoveel mogelijk studenten met het onderwerp in contact komen. Dit door voorbeelden aan te dragen die gebruikt worden in verschillende lessen en ook door het regelen van een groot aantal verschillende opdrachten bij en met externe opdrachtgevers. Om een paar voorbeelden te noemen: studenten doen nu onderzoek naar de manier waarop mensen meegenomen kunnen worden in de energietransitie, Friesland Lease wordt geholpen om haar personeel mee te krijgen in haar groene strategie en een bioscoop wordt geadviseerd op welke manier bezoekers gestimuleerd kunnen worden om duurzame producten te kopen.”
3. Hoe biedt de docent handelingsperspectief aan leerlingen/studenten?
Haar eigen handelingsperspectief werd aangewakkerd door Local Matters en het Raamwerk voor Strategische Duurzame Ontwikkeling. "Een prachtig raamwerk, omdat het zowel compact als onderbouwd is en ontwikkeld is in internationaal gezelschap met mensen in uiteenlopende rollen. Voor zover ik weet bijt het met geen van de andere modellen over duurzaamheid, maar als je alle vier spelregels naleeft streef je naar integrale duurzaamheid. Het grote voordeel vind ik zelf dat deze vier spelregels ook gewoon in je werkgeheugen passen.” Binnen het onderwijs staat progressiegericht werken centraal. Voor Kyra betekent dat, dat zij haar studenten behandeld als vakgenoten, waarin ze probeert de vakken voor hen inspirerend en werkbaar te houden. Kyra werkt bijvoorbeeld vaak met ‘Flip the classroom’ achtige werkvormen, waarin de studenten met elkaar kennis toepassen en met elkaar meedenken. Ook al heeft ze de werkvorm dan wel zonder de studenten ontworpen, evalueert ze wel met hen. Kyra wil haar studenten graag in de gelegenheid brengen om zich competent te voelen, autonomie te ervaren en zich verbonden te voelen, omdat dat dat bijdraagt aan intrinsieke motivatie (zelf determinatietheorie). Kyra betrekt ook het werkveld bij het onderwijs over duurzaamheid. Het afgelopen jaar zijn er 6 werkveldpartners aangehaakt om praktijkopdrachten te bieden aan onze studenten, zodat zij in aanraking komen met mensen die hun best doen om duurzamer te zijn (‘hoop’ en ‘handelingsperspectief’ voor studenten).
4. Hoe krijgt de docent anderen binnen de school mee in duurzame ontwikkeling?
Kyra probeert vooral d.m.v. het raamwerk Strategisch Duurzaam Ontwikkelen mensen te verbinden om zo samen te komen tot meer actie. Ze krijgt andere docenten, opleidingen en schools (faculteiten) mee door haar enthousiasme en tomeloze energie. Ze laat mensen nadenken over het thema, maakt mensen bewust en weet daarbij bijna altijd een zaadje te planten. Collega, Joanne Boonstra, tevens aanjager SDG’s en regievoering duurzaamheid bij de Hanzehogeschool zegt het volgende over Kyra: “Kyra is een super goede ambassadeur voor het thema Duurzaamheid en zou volkomen terecht de titel verdienen. Naast het feit dat ze inhoudelijk veel over het onderwerp weet is ze absoluut een katalysator voor het thema binnen de opleiding. Dit doet ze door ervoor te zorgen dat inhoudelijke kennis en modellen al vroeg binnen verschillende modules in de opleiding aan bod komen. Kyra weet ook andere collega's (jong en oud) en studenten maar ook management en ondersteunend personeel absoluut te inspireren om mee te denken en werken aan de duurzame ontwikkelingen! Ze verdient de titel Docent-duurzaamheid absoluut” Andere collega, Collega Bas Scholtz geeft aan: “Door Kyra ben ik geïnteresseerd geraakt in het Raamwerk voor Strategische Duurzame Ontwikkeling. Ze is in staat om hier inspirerend over te vertellen (eloquent en zonder normatief te zijn!), wat mij ertoe bewoog het te implementeren in een cursus die ik onder mijn hoede heb (te weten, Actuele Maatschappelijke Vraagstukken). Het Raamwerk biedt een mooi kader om in bredere zin naar duurzaamheid te kijken en recht te doen aan de complexiteit die met duurzaamheidsvraagstukken gepaard gaat. Ik ben blij dat er inmiddels zo'n 25 studenten zijn die kennis hebben kunnen nemen van het Raamwerk.” !”
5. Op welke manier is de docent een inspiratie voor (beginnend) docenten, leerlingen, studenten, collega’s en de omgeving buiten de school?
Kyra probeert vooral door middel van het raamwerk Strategisch Duurzaam Ontwikkelen mensen te verbinden om zo samen te komen tot meer actie. Ze krijgt andere docenten, opleidingen, schools (faculteiten) en het werkveld mee door haar enthousiasme en tomeloze energie. Ze laat mensen nadenken over het thema, maakt mensen bewust en weet daarbij bijna altijd een zaadje te planten. Kyra geeft aan dat ze (te) veel doelen voor haar opleiding heeft. “Binnen onze eigen opleiding ben ik namens onze projectgroep Ruim Baan voor Duurzaamheid met de curriculum commissie aan het kijken hoe we die rol van de toegepast psycholoog in de transitie méér kunnen verankeren in ons curriculum, zodat we studenten op het gebied van duurzaamheid kunnen helpen hun betekenisvolle bijdrage te vinden. Liefst met een duurzame route, zoals de opleiding Toegepaste Psychologie aan de Hogeschool van Amsterdam al heeft. Naast het curriculum wil ik met onze projectgroep kijken hoe we duurzaamheid op meer ludieke wijze méér bij docenten en studenten onder de aandacht kunnen brengen. Als het aan mij ligt gaan we verkennen of we het Sustainability in Higher Education-kader kunnen omarmen." Kyra is werkzaam als onderzoeker en met koplopers aan het verkennen wat de psychologie hen allemaal te bieden heeft. De vraag ‘hoe krijg ik ze mee’ is er één die hen bezighoudt. Binnen de Hanzehogeschool gebeurt er al veel op veel plekken en ze heefde afstemming met docenten van andere opleidingen de afgelopen anderhalf jaar ervaren als belangrijke sociale & instrumentele steun. Er zijn binnen de Hanzehogeschool veel enthousiaste docenten, maar zoals dat gaat met transities kan het lastig zijn om je een weg te banen. Samen met het Centrum voor Talent en Leren, en het Hanze SDG-atelier willen we deze docenten daarom graag méér aan elkaar verbinden. Ook gelooft ze sterk dat het voor onze studenten belangrijk is om geïnspireerd te raken door bedrijven die hun best doen voor brede welvaart (SDG’s dus).
6. Wat maakt de docent een vernieuwer in denken en doen? Brengt de docent bijvoorbeeld nog niet eerder uitgevoerde ideeën naar voren, zorgt voor vernieuwing van denkpatronen over afval, voeding, schoolgebouw, lesprogramma enz.
Kyra denkt altijd in kansen en mogelijkheden. Ze zorgt voor vernieuwing in het lesprogramma door duurzaamheid in steeds meer modules te integreren. Ze heeft het Ruim baan voor duurzaamheid werkgroep opgericht voor docenten en studenten waar ideeën en mogelijkheden worden verkent en uitgevoerd om het thema duurzaamheid verder onder de aandacht te brengen. Door deze werkgroep wordt het thema verder de opleiding ingebracht en krijgt het echt een plek binnen de opleiding. Kyra is ook een van de initiatiefnemers van Het KANNN (een kennis- en innovatienetwerk) waar bedrijven aan het onderwijs worden gekoppeld om samen te werken aan een duurzame wereld. Kyra stimuleert dat zoveel mogelijk studenten met het onderwerp in contact komen. Dit door voorbeelden aan te dragen die gebruikt worden in verschillende lessen en ook door het regelen van een groot aantal verschillende opdrachten bij en met externe opdrachtgevers.
7. Een duurzame docent heeft een brede/integrale opvatting van duurzaamheid. Hoe brengt de docent meerdere facetten van duurzaamheid bij elkaar binnen (vakoverstijgende) projecten en lessen?
Vanuit het Raamwerk voor Strategische Duurzame Ontwikkeling is de opvatting van Kyra over duurzaamheid dat er een aantal dingen zijn die je niet moet doen. De SDG’s bieden houvast in wat je wél kunt doen. Duurzaamheid gaat voor Kyra over zorgzaamheid. Ze geeft aan dat de vrijemarkteconomie ons veel heeft gebracht, maar heeft onze leefbaarheid in gevaar gebracht. Kyra verwijst naar de lector Duurzaam Financieren en Ondernemen van de Hanzehogeschool (Boersma, 2021) die dat heel mooi in haar boek (Zie voor meer informatie over haar boek https://www.boomhogeronderwijs.nl/auteur/110-8739_Boersma) beschrijft. Kyra vult aan “De samenleving overschrijdt grenzen van de natuur én van elkaar. Het raamwerk voor strategische ontwikkeling (www.rsdo.nl) geeft richting voor de grenzen van de aarde én de basisbehoeften van mensen die we niet zouden moeten overschrijden. Als we dat voor elkaar krijgen, dan zijn we toekomstbestendig. De meerwaarde van de psycholoog is hierin het beïnvloeden van gedrag naar meer gewenst gedrag dat niet grensoverschrijdend is. De psycholoog heeft ook veel kennis over menselijke basisbehoeften én de gevolgen voor een samenleving als we die basisbehoeften schenden. Een gevolg is bijvoorbeeld polarisering van de samenleving. En daarin kan, door kennis over sociale psychologie en verbindende gespreksvaardigheden, een psycholoog dan weer een bijdrage leveren aan het herstellen/ versterken van de verbinding.” Project Ruim Baan voor Duurzaamheid is erop gericht op duurzaamheid volgens dit model méér structureel te vervlechten binnen alle leerlijnen van de opleiding, Ze probeert die inhoudelijke kennis en modellen al vroeg binnen verschillende modules in de opleiding aan bod te laten.
8. Hoe werkt de docent samen met de (school) omgeving en externe partijen? Denk aan het samenwerken met gemeenten, Natuur en Milieu Educatiecentra, waterschappen, lokale bedrijven, NGO’s en buurtbewoners.
Kyra een van de initiatiefnemers van Het KANNN (een kennis- en innovatienetwerk, www.hetkannn.nl) waar bedrijven aan het onderwijs worden gekoppeld om samen te werken aan een duurzame wereld. Kyra initieert als werkveldambassadeur duurzaamheid (we hebben een werkveldambassadeur in de opleiding voor alle richtingen, ik doe het voorduurzaamheid) de samenwerking met veelal lokale bedrijven. Voor de opleiding zijn een aantal bedrijven al opdrachtgever geweest: Friesland Lease bij het vak ‘Veranderen in organisaties’ van haar collega Marijke van der Klok (derdejaars), De Nieuwe Kolk en Eemshout Prefab zijn als koploper opdrachtgever geweest bij het tweedejaars vak ‘Gedragsbeïnvloeding in samenlevingsvraagstukken’, Ada Kruiter van Circulair Actief zit inmiddels in onze Werkveld Advies Commissie. Marieke Jacobs is geïnterviewd voor het vak ‘Werk en Gezondheid’ met haar bedrijf Betekenisbaan.nl. De collega’s Emil Bosloper en Annemiek Sinnema zijn klimaatcoach en bieden drie jaar lang ‘klimaatgesprekken’ aan hun onze collega’s in samenwerking met klimaatgesprekken.nl. Ze zoekt ook de verbinding met lectoraten die met lokale vraagstukken bezig zijn, om meer zicht te krijgen op onze ‘couleur locale’ met o.a. de aardbevingsproblematiek en vraagstukken waar MKB-bedrijven tegenaan lopen. Kyra: “Verre van af en vaak kampen we met tijdgesprek en drukke agenda’s. En omdat werkdruk niet duurzaam is, willen we ook bij collega’s, niks forceren, maar zoeken we wel naar ingangen.” Jaap de Vries, koploperproject Duurzaam Ondernemen (www.DZyzzion.nl,) zegt het volgende:“Kyra is een erg bevlogen docent en onderzoeker, die vanuit haar enthousiasme voor duurzaamheid in combinatie met haar expertise in toegepaste psychologie ook een belangrijke bijdrage levert aan verduurzaming van het bedrijfsleven in Noord-Nederland. Ze heeft een actieve rol in het alumninetwerk Het KANN van onze Koploperprojecten duurzaam ondernemen. Ze weet ondernemers te inspireren en tegelijk met haar kritische blik ook goed de vinger op de zere plek te leggen, wanneer dat nodig is."