1. Hoe maakt de docent het onderwijs en daarmee de wereld duurzamer?
Duurzaamheid, innovatie en ondernemend gedrag vormen een belangrijk onderdeel van zijn onderwijspraktijk. Als docent, coach, projectmedewerker en schoolopleider bij DC Terra werkt hij aan toekomstgericht onderwijs waarin studenten leren door te doen en samen te werken binnen en buiten de school. Zijn focus ligt op het verbinden van onderwijs met de praktijk buiten de school, zodat studenten niet alleen kennis opdoen, maar ook bijdragen aan concrete duurzame oplossingen.
Binnen het practoraat Ondernemend Leren richt hij zich op de Sustainable Development Goals (SDG’s) en integreert hij deze in onderwijsprogramma’s. Hij begeleidt studenten en collega’s bij het ontwikkelen van duurzame projecten en stimuleert hen om na te denken over de impact van hun werk. Daarnaast is hij betrokken bij het Dairy Training Centre (DTC) en diverse Leven Lang Ontwikkelen (LLO)-trajecten, waarin hij samenwerkt met studenten, bedrijven en overheden aan innovaties in de agrarische sector.
Zijn werk richt zich op verbinding en samenwerking. Hij brengt onderwijs, studenten, docenten, bedrijven en maatschappelijke organisaties bij elkaar om gezamenlijk duurzame vraagstukken aan te pakken. Projecten zoals de BUFFER+ Challenge, De Dubbele Dijken en De Boerderij van de Toekomst 2040 bieden studenten praktijkervaring met actuele duurzaamheidsuitdagingen. Regioleren speelt hierin een centrale rol: studenten leren niet alleen in de klas, maar werken direct samen met ondernemers en experts aan praktijkgerichte oplossingen.
Duurzaamheid en Groen als leidraad in onderwijs Duurzaam en groen onderwijs betekent voor hem flexibiliteit en innovatie. Hij experimenteert met alternatieve onderwijslocaties, zodat studenten leren in een realistische omgeving. Bij Regioleren koppelen studenten hun projecten aan de SDG’s, waardoor zij inzicht krijgen in de impact van hun werk, zowel lokaal als wereldwijd. Dit draagt bij aan een ondernemende en duurzame mindset.
2. Hoe betrekt de docent leerlingen en studenten actief bij duurzaam onderwijs?
Hij werkt met studenten aan concrete cases die bijdragen aan duurzame ontwikkeling. Voorbeelden zijn:
- BUFFER+ Challenge – Hoe verminderen we CO₂-uitstoot in veengebieden?
- De Dubbele Dijken – Hoe kan de landbouw inspelen op verzilting?
- Wereldakker Groningen – Hoe verbinden we landbouw, onderwijs en stedelijke ontwikkeling?
Het Wereldakker-project is een voorbeeld van hoe duurzaamheid in een brede context wordt geplaatst. Hier werken studenten, docenten en inwoners van de toekomstige wijk Suikerzijde in Groningen samen om kennis over duurzame voedselproductie te vergroten en praktische oplossingen te ontwikkelen.
Bij al deze projecten krijgen studenten de kans om hun ideeën te presenteren aan beleidsmakers, bedrijven en onderzoekers, waardoor zij ervaren hoe hun werk invloed kan hebben op beleid en praktijk. Dit vergroot hun betrokkenheid en eigenaarschap.
3. Hoe helpt de docent leerlingen en studenten om zelf duurzame keuzes te maken en actie te ondernemen (handelingsperspectief)?
Misha begeleidt collega’s in het duurzaam integreren van de SDG’s in hun onderwijs en ondersteunt hen bij het ontwikkelen van innovatieve lesmethoden. Door ervaringsgerichte werkvormen en interdisciplinaire samenwerking ontdekken studenten dat ze actief kunnen bijdragen aan duurzame oplossingen.Binnen het practoraat Ondernemend Leren verzorgt hij samen met de practor SDG-workshops, waarin docenten en studenten leren hoe de SDG’s aansluiten bij hun vakgebied en hoe ze deze direct kunnen toepassen in onderwijs en werk.
4. Hoe inspireert de docent anderen binnen én buiten de school om actief mee te doen aan de verduurzaming van het onderwijs?
Duurzaamheid stopt niet bij de schooldeuren. Misha zet zich actief in voor maatschappelijke initiatieven, zoals de Groene en Duurzame ontwikkeling van Hellum, Helpende Handen voor Oekraïne, en de samenwerking met zijn familie in Niger.
In Niger werken zij volgens het care and share-principe, waarin iedereen in de familie voor elkaar zorgt en middelen deelt binnen de gemeenschap. Dit principe vormt de basis voor duurzame ontwikkeling. Zijn bijdrage bestaat uit kennisuitwisseling, middelen en ondersteuning van projecten gericht op zelfvoorziening en duurzaam ondernemerschap. Deze ervaringen neemt hij mee in zijn onderwijs en deelt hij met studenten, zodat zij zien hoe duurzame ontwikkeling wereldwijd van invloed is.
Ook binnen de school werkt Misha aan verduurzaming. Hij ontwikkelt inclusief onderwijs en projecten, stimuleert collega’s om zich te scholen in duurzaamheid en experimenteert met duurzame bedrijfsvoering. Denk hierbij aan het flexibel inzetten van onderwijs- en leslocaties en het vergroten van de groene impact van schoolactiviteiten.
5. Met wie werkt de docent buiten de school samen?
- Overheden en beleidsmakers (Provincie Groningen, Gemeenten) - Onderwijsinstellingen (Aeres, Hanzehogeschool, AOC’s, DC Terra) - Bedrijven en ondernemers (Dairy Training Centre, boeren, ketenpartners en innovatienetwerken)
Door deze samenwerkingen wordt duurzaamheid tastbaar en relevant voor studenten én collega’s. Misha organiseert onderwijs binnen en buiten de school, workshops, netwerkevenementen en leeromgevingen waarin studenten en docenten actief bijdragen aan verduurzaming.
6. Vertel waarom je deze docent waardeert en hoe deze docent jou inspireert in het verduurzamen van het onderwijs.
Mischa Bosman is iemand die niet alleen lesgeeft, maar écht impact maakt. Zijn passie voor duurzaam onderwijs en ondernemerschap is aanstekelijk, en hij weet als geen ander hoe hij collega’s, studenten en externe partners kan inspireren om samen te werken aan een toekomstbestendige wereld soms geeft dat schuring en dat maakt dat het impact geeft. Wat ik in het bijzonder in hem waardeer, is zijn vermogen om theorie en praktijk te verbinden. Of het nu gaat om zijn werk in het practoraat Ondernemend Leren, zijn rol als schoolopleider, of zijn bijdrage aan het LLO-project bij het Dairy Training Center (DTC) – hij weet altijd hoe hij duurzame innovaties concreet en toepasbaar maakt. Daarnaast is hij een stimulerende kracht binnen de school. Hij moedigt collega’s aan om duurzaamheid in hun onderwijs te verweven en geeft studenten de ruimte om zelf te ontdekken, experimenteren en verantwoordelijkheid te nemen. Zijn manier van begeleiden is inspirerend: hij stelt de juiste vragen, daagt uit om verder te denken en laat mensen groeien, zowel binnen als buiten de school. Bovendien is hij kritisch en oprecht met enorm veel humor en zelfspot. Ook buiten de schoolmuren is Mischa van grote waarde. Hij bouwt bruggen tussen onderwijs en de praktijk, waardoor studenten en docenten niet alleen leren over duurzaamheid, maar dit ook in de echte wereld kunnen toepassen. Zijn netwerk en samenwerkingen met bedrijven en organisaties zorgen voor authentieke leerervaringen en geven studenten een bredere blik op hun toekomstige werkveld. Wat Mischa echt bijzonder maakt, is dat hij niet alleen over duurzaamheid praat – hij leeft het. Hij laat zien hoe je met een ondernemende houding en een duurzame visie het verschil kunt maken, en dat maakt hem een enorme inspiratiebron. Kortom, ik waardeer Mischa om zijn passie, deskundigheid en de impact die hij maakt. Hij is niet alleen een docent, maar ook een mentor, een verbinder, een sparringspartner en een katalysator voor verandering in het onderwijs. Misha is actief in de innovatiewerkplaats Hellum.
