Niko is genomineerd door André de Hamer als Duurzame Docent. André schreef over Niko het volgende:
"Zoals Antoine Heideveld het in 2015 treffend zei: 'Alles wat in Nederland blijvend gebruikt wordt voor duurzaamheid in het hoger onderwijs, is door Niko Roorda ontwikkeld.'"
Niko Roorda is gekozen tot Duurzame Docent 2018 (HO). De jury schreef over Niko:
"Niko Roorda is gekozen tot Duurzame Docent 2018 (HO) omdat hij veel onderwijs materiaal heeft ontwikkeld dat blijvend gebruikt wordt in het duurzaam hoger onderwijs van Nederland. De jury is onder andere onder de indruk van de impact in Nederland van het werk van Niko. Veel van wat in Nederland blijvend gebruikt wordt voor duurzaamheid in het hoger onderwijs, is door Niko Roorda ontwikkeld."
Wat doet Niko met het prijzengeld?
Niko heeft het geld gebruikt om een lezing te kunnen geven voor VU studenten in het kader van de Nationale Denktank. Niko werkt aan een nieuwe theorie over de economie en wilde graag van de studenten weten welke nieuwe woorden we moeten gebruiken om nieuwe verhalen over de economie te vertellen. Met nieuwe verhalen kunnen we op ander beleid uitkomen, wat leidt tot betere effecten. Niko was zeer enthousiast over de ideeën waar de studenten mee kwamen.
Verslag van de lezing (door Niko Roorda)
“Voor een werkelijk duurzame economie hebben we nieuwe woorden nodig.”
Ken je de Nationale Denktank? Die bestaat al sinds 2005, en je kunt erover lezen op https://nationale-denktank.nl. Elk jaar worden studenten uitgenodigd om ervoor te solliciteren: alleen de beste twintig kandidaten worden aangenomen. Zij werken gedurende een maand of vier fulltime aan een groot actueel maatschappelijk thema, op zoek naar radicaal nieuwe manieren om daarmee om te gaan. Daarbij worden ze gesteund, financieel en inhoudelijk, door een aantal internationale bedrijven met klinkende namen.
Dit jaar is het thema: circulaire economie. En dat treft, want mijn volgende boek, waaraan ik hard werk, gaat over economie en duurzaamheid. (Voor een overzicht van mijn boeken kun je hier terecht.) Terwijl ik het boek schrijf verschijnt het al in afleveringen op het befaamde journalistenforum Follow the Money, in het dossier Duurzame Economie. Via die publicaties ontdekten een paar leden van de Denktank mijn werk en zochten contact. Misschien speelde daarbij ook nog wel een rol dat ik kort tevoren door de Coöperatie Leren voor Morgen was gekozen tot de ‘duurzame docent van het jaar 2018’ in de categorie Hoger Onderwijs.
Het resultaat van enig vooroverleg was dat ik op donderdag 22 november naar Amsterdam reisde, naar een verdieping in een gebouw van de Universiteit van Amsterdam waar de Denktank zetelt. Tussen 12 en 15 uur hield ik er een lezing over de ideeën die ik in mijn nieuwe boek uiteenzet. Die zijn nogal radicaal, want ik betoog er dat de economie nog lang geen wetenschap is maar nog slechts een protowetenschap. Om een echte wetenschap te worden moet het vakgebied eerst opgenomen worden in een groter geheel waartoe ook de sociologie, de ecologie en de politicologie behoren – om maar eens wat te noemen. Die omvangrijker wetenschap, die nog gemaakt moet worden, heb ik de naam ‘omniconomie’ gegeven: ‘omni’ = ‘alles’. In mijn boek laat ik zien dat als we erin slagen om die wetenschap te ontwikkelen en naar volwassenheid te brengen, we in staat zullen zijn om de wereld ‘intrinsiek duurzaam’ te maken, dat wil zeggen: vanzelf, autonoom, naar duurzaamheid toetrekkend. Dat klinkt misschien als sciencefiction, maar volgens mij kunnen we daar echte science van maken. In het boek beschrijf ik een plan om dat te realiseren.
Een eerste stap in die richting is, zoals ik de studenten van de Nationale Denktank uiteenzette, dat we nieuwe woorden bedenken. Want de woorden die we hebben, bepalen welke verhalen we vertellen. De verhalen bepalen welk beleid we voeren; en het gevoerde beleid bepaalt de effecten op de samenleving, de natuur en de economie. Dus: de grote onduurzame dreigingen, zoals de klimaatverandering, hebben als ultieme oorzaak dat we (met name in de economie) verkeerde woorden gebruiken. In een plaatje ziet dat er zo uit:
Die afbeelding verscheen tijdens de ontmoeting met de Denktank natuurlijk in stapjes op het presentatiescherm. Maar het onderste vak, dat van de woorden, liet ik leeg. Want zo was het vooraf afgesproken: ik liet de vraag, welke woorden (paradigma’s, memen) wij gebruiken om onze GROTE verhalen (in het tweede vak van onderen) te vertellen, over aan de Denktankleden.
Dat leverde een boeiend gesprek op. Er kwamen, precies zoals ik hoopte, allerlei woorden naar voren die ik niet verwacht had. En dat is leuk, want zo was de bijeenkomst niet alleen voor de Denktankers een eyeopener maar ook voor mij. Goede input voor mijn boek!
Het hoofddoel van de bijeenkomst was natuurlijk dat de leden van de Denktank geholpen werden om out-of-the-box te denken om tot totaal nieuwe oplossingen te komen voor de onderwerpen waar de economie bij de introductie van het circulaire denken mee worstelt. Want dat is hun taak: op een creatieve manier ideeën vormen waar nog niemand ooit aan gedacht had.
Ik ben nu uitgenodigd voor de slotpresentatie van de Denktank in december. Ik ben benieuwd wat er dan uit is gekomen.