1. Typeer de docent in de duurzame impact die hij/zij/hen maakt.
Mr. Sam is kleuterdocent en coordinator van het schoolbos programma. Hij is ook onderdeel van het team van het Erasmus Accelerator Project waar we als school aan bijdragen. Ook begeidt hij de naschoolse activiteiten. Zijn filosofie is dat leerlingen het bos en natuur leren zien als een eigen entiteit en dat leerlingen respectvol moeten zijn naar het bos zelf. De impact is dat leerlingen mogelijkheden worden geboden om hun zijn in de natuur te ervaren, de natuur te observeren, erover the verwonderen ,vragen te stellen, te communiceren en te respecteren. Ze volgen hun eigen interesses en de leraren creeren mogelijkheden tot verkenning van and vormen van ideeen over de natuur.
2. Hoe betrekt de docent leerlingen/studenten in het samenstellen van duurzaamonderwijs?
Mr. Sam hanteert een pedagogie waarbij kleuters in het bos de ruimte krijgen om hun eigen verwondering te volgen. Er wordt tijd gegeven om zelf hun interesse voor lange tijd vast te houden. Er zijn leerlingen die soms de hele middag diertjes observeren, of takken verzamelen. Er is een cirkel van boomstammen waar de leerlingen beginnen en eindigen. Het begin legt uit hoe de kinderen veilig in het bos mogen verkennen en het vaststellen van 'agreements'. Leerlingen mogen in de cirkel reflecteren op hun bevindingen en ervaringen en mogen ideeen aanleveren over de onderdelen die in het bos aanwezig zijn. Uit deze cirkel gesprekken zijn een modderkeuken, klimtouwen, een tent, boeken, takken zagen enzovoort ontstaan. Leerlingen mogen spullen uit de klas in de bolderkar stoppen die meegaat naar het bos. De volgende spullen worden er soms ingestopt: verrekijkers, vergrootglas, tekenspullen, boeken, doeken, stokken. In de naaschoolse activiteiten reflecteert hij op ideen van de leerlingen en op hen verzoek is er nu een podcast voor leerlingen toegevoegd aan het programma. De leerlingen gebruiken deze podcast om te vertellen over 'nieuws' uit hun community, wat zij de moeite waard vinden. Er is bijvoorbeeld ruimte voor leerlingen om te vertellen over initiatieven die zij hebben genomen in de school zoals het promoten van de recyclebe safety mug bij het koffie appraat. De leerlingen hebben de leerkrachten overtuigd om geen wegwerp kopjes meer te gebruiken.
3. Hoe biedt de docent handelingsperspectief aan leerlingen/studenten?
Mr. Sam opent dialoog over waarnemingen en vragen die kinderen hebben. Hij beschreef een voorval aan mij waarbij hij de leerlingen had gewaarschuwd over paddestoelen in het bos en hoe ze er voorzichtig mee om moeten gaan en dat ze het niet moeten aanraken. Een leerling vroeg waarom we niet gewoon alle paddestoelen uit het bos konden halen zodat zij er veilig konden spelen. Hij gebruikte deze opmerking om uit te leggen dat het ook mogelijk is voor de paddestoel om daar te blijven omdat het zijn leefwereld is en dat wij daar samen onderdeel van kunnen zijn als we er rekening mee houden dat je voorzichtig omgaat met wat er om je heen is. Leerlingen leren ook over kleine diertjes die wonen in de boswereld en de leerlingen leren om ze te bekijken en weer terug te plaatsen. Hij laat de leerlingen ervaren hoe fijn het bos is om in te zijn, in alle seizoenen en weerspatronen. De leerlingen gaan altijd naar buiten.
4. Hoe krijgt de docent anderen binnen de school mee in duurzame ontwikkeling?
Mr. Sam inspireert door te luisteren naar ideeen van anderen en zijn enthusiasme is aanstekelijk. Door samen te plannen worden ideeen gedeed, gewaardeerd en uitgeprobeerd. In de professional learning community groepen ontwikkelt hij mee and het evolueren van de gedeelde visie voor onderwijs voor duurzame ontwikkeling. Hij krijgt anderen mee door zelf open te staan voor reflectie. Door deel te nemen aan het Erasmus Accelerator Project denkt hij na over zijn eigen bias en aannames en verkent hij andere perspectieven. Door dit te doen laat hij zijn eigen kwetsbaarheid zien in de beeldvorming en dat er dus niet altijd een helder antwoord is. Bijvoorbeeld bij het ontwerpen van lessen, laat hij zien hoe zijn inzichten veranderen als nieuwe perspectieven worden aangedragen. Dit schept een cultuur waarin je niet altijd zeker hoeft te zijn, je dingen moet aanpassen en dat het prima is als je dingen veranderd. Een inzicht dat hij heeft gekregen is dat direct actie ondernemen, niet alijd duurzaam is, maar dat hoe je de verandering doorvoert net zo belangrijk is. Dat er een verschil zit in natuuronderwijs en duurzaam onderwijs en dat je moet nadenken over hoe je veranderingen impact hebben op anderen. Hij laat dit ook vooral naar voeren komen in zijn omgang met het bos en de leerlingen.
5. Op welke manier is de docent een inspiratie voor (beginnend) docenten, leerlingen, studenten, collega’s en de omgeving buiten de school?
Door ruimte te creeren om samen plannen, te overleggen en te luisteren. Zijn team ontvangt ook andere scholen waarbij hij uitlegt hoe wij omgaan met lessen in en met de natuur. Hij heeft dit gedaan met verschillende collega's. Hij geeft lessen aan de docenten over zijn filosofie zodat teams vanuit principes zelf kunnen gaan ontwerpen in hun context.
6. Wat maakt de docent een vernieuwer in denken en doen? Brengt de docent bijvoorbeeld nog niet eerder uitgevoerde ideeën naar voren, zorgt voor vernieuwing van denkpatronen over afval, voeding, schoolgebouw, lesprogramma enz.
Voornamelijk het idee dat de natuur een entiteit op zich is en hij de natuur een 'stem' geeft is vernieuwend in het internationale onderwijs. Vaak wordt de natuur gezien als gebruiksvoorwerp voor de mens. Sam draagt bij aan filosofie met kinderen over de natuur en laat daarbij ruimte voor eigen inbreng, maar is ook sturend en kritisch om kinderen te laten reflecteren over hun keuzes die ze maken in het bos. Hij laat zien dat door eigen nieuwe inzichten te articuleren dat je kunt leren van nieuwe perspectieven en in plaats van debat, gaat hij rondetafel gesprekken aan waarbij de verschillende perspectieven worden meegenomen. Daardoor inspireert hij anderen dezelfde openheid aan te nemen. Dit is essentieel voor transities naar andere denkbeelden.
7. Een duurzame docent heeft een brede/integrale opvatting van duurzaamheid. Hoe brengt de docent meerdere facetten van duurzaamheid bij elkaar binnen (vakoverstijgende) projecten en lessen?
Het bos is het project waarbij verschillende vakken bijeenkomen. Biologie, kunst, techniek, gymnastiek, filosofie, om zo de wereld te verkennen door de vakoverstijgende focus op zijn in de natuur. Als naschoolse coordinator creert hij een podcast waarbij leerlingen vakoverstijgend kunnen reflecteren en communiceren op hun zijn in de wereld. De leerkrachten werken ondersteunend en kritisch. Hij is dit aan het ontwikkelen met de leerlingen en begeleidende docenten. Hij is onderdeel van een Professional Learning Community groep die focused op het ontwikkelen van een visie en actie voor duurzame ontwikkeling. Dit is een samengesteld team van kleuteronderwijs, basisonderwijs, voortgezet onderwijs en vakdocenten. Hij verbindt en reflecteert en inspireert in al deze lagen. Hij maakt connecties met de SDG's, Inner development goals en International Baccalaureaat (IB). Deze groep plant vanuit een nieuw inzicht dat natuuronderwijs niet hetzelfde is als duurzaam onderwijs en hij brengt in dat verschillende perspectieven onderdeel moeten zijn van het ontwerp, reflectie en actie. Hij creert ook ruimte voor het verkennen van het concept duurzaamheid als doel en process. Het is niet alleen belangrijk wat je wilt bereiken, het is ook belangrijk om na te denken over hoe je daar komt.
8. Hoe werkt de docent samen met de (school) omgeving en externe partijen? Denk aan het samenwerken met gemeenten, Natuur en Milieu Educatiecentra, waterschappen, lokale bedrijven, NGO’s en buurtbewoners.
Hij werkt samen met het Erasmus sustainability accelerator project en de school is het netwerk verder aan het uitbreiden. We zijn een internationale school en hebben bijgedragen aan gemeentedoelen en landelijke doelen zoals de batterij collectie. Omdat onze voertaal Engels is zijn we nu de connecties met de gemeente verder aan het vormen. Dit onderdeel is een mooie uitdaging voor een internationale school: How might we make most of the connections? Hoe kunnen we leren van anderen en hoe kunnen we anderen inspireren?